สิ่งที่ควรเคารพ มีพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ การศึกษา ความไม่ประมาท การดำเนินตามหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนาด้วยความเคารพ การสนทนาปราศรัย การต้อนรับผู้มาเยือนด้วยความเคารพ
คนที่มีความเคารพ เป็นคนน่ารัก น่าเอ็นดู น่าเกรงใจ ได้รับความสุขกายสบายใจ ไม่มีความเดือดร้อน ไม่มีเวรไม่มีภัย สามารถถ่ายทอดความดีจากผู้อื่นได้ง่าย ผู้อื่นอยากช่วยเหลือเพิ่มเติมคุณความดีให้ยิ่งขึ้น เป็นคนไม่ประมาท เป็นคนมีปัญญาละเอียดอ่อน รู้จริงและทำได้จริง เกิดในตระกูลสูงไปทุกภพทุกชาติ บรรลุมรรคผลนิพพานโดยง่าย
ผู้มีพระศาสดาเป็นที่เคารพ มีพระธรรมเป็นที่เคารพ มีความเคารพในพระสงฆ์อย่างแรงกล้า มีความเคารพในสมาธิ มีความเพียรเคารพยิ่งในไตรสิกขา มีความเคารพในความไม่ประมาท มีความเคารพในปฏิสันถาร เป็นผู้ไม่ควรจะเสื่อม
ความอ่อนน้อมถ่อมตน คือ การไม่แสดงออกถึงความสามารถที่ตัวเองมีอยู่ให้ผู้อื่นทราบ เพื่อข่มผู้อื่น หรือเพื่อโอ้อวด การไม่อวดดีเย่อหยิ่งจองหอง แต่แสดงตนอย่างสงบเสงี่ยม
หลักการทำให้เป็นคนอ่อนน้อมถ่อมตน ต้องคบเพื่อนที่ดีมีศีลธรรม คอยตักเตือนหรือชักนำไปในทางที่ดีถูกที่ควร ต้องรู้จักคิดไตร่ตรองหาเหตุผลอยู่ตลอดถึงความเป็นไปในธรรมชาติของมนุษย์ ต้องมีความสามัคคีในหมู่คณะ ยอมรับฟังคำตักเตือนและเคารพในความคิดเห็นของผู้อื่นอย่างมีเหตุผล
ความนอบน้อม ความอ่อนโยน ความนุ่มนวล ความละมุนละไม มีสัมมาคารวะต่อท่านผู้ที่ควรอ่อนน้อมถ่อมตน เช่น ผู้สูงวัย เจริญด้วยคุณธรรม และเจริญด้วยวงศ์ตระกูลชาติกำเนิด วางตนสม่ำเสมอ ไม่ดูหมิ่นผู้อื่น เพราะชาติกำเนิดวงศ์ตระกูล ยศศักดิ์ และฐานะทรัพย์สินเงินทอง
ความอ่อนโยน สามารถแสดงออกได้ในสังคมทุกระดับ เป็นมารยาทที่บุคคลในสังคมจะพึงปฏิบัติต่อกัน เพื่อผลดีในหน้าที่การงาน และการดำรงชีวิต เป็นสัญลักษณ์แห่งความสามัคคีของบุคคลในสังคม
ความเคารพนอบน้อม แสดงออกมาทางกาย มีแต่ความอ่อนโยน นุ่มนวล งดงาม บริสุทธิ์ใจ ไม่แสดงอาการรังเกียจในสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ ผู้ที่พบเห็นจะเกิดความชื่นชมโสมนัส และอบอุ่นใจทุกครั้งไป
ความเคารพนอบน้อม แสดงออกมาทางวาจา คำพูดนุ่มนวลชวนฟัง สุภาพอ่อนโยน ไม่แสดงวาจากระด้าง หยาบคาย รู้จักเลือกใช้วาจาที่ดี มีประโยชน์ เหมาะสมกับคู่สนทนา เช่น เจรจากับผู้ใหญ่ หรือผู้มีคุณธรรม บุคคลเสมอกัน หรือต่ำกว่าก็ตาม สามารถเจรจาให้ผู้ฟังมีความรู้สึกว่าเป็นกันเอง เปรียบเหมือนบิดามารดาปฏิบัติต่อบุตรอันเป็นที่รัก วาจาอ่อนหวานประสานประโยชน์ ไม่มีโทษแม้แต่น้อย อันควรดื่มด่ำในหัวใจเป็นอย่างยิ่ง
ความเคารพนอบน้อม แสดงออกมาทางจิตใจ ฐานสำคัญอยู่ที่ใจ จึงทำให้การแสดงออกทางกาย หรือทางวาจา สุภาพอ่อนโยน รู้จักเลือกพิจารณาแสดงออกได้อย่างเหมาะสม มีสัมมาคารวะต่อผู้เจริญเป็นนิตย์
ความเคารพนอบน้อม ทำให้อยู่เป็นสุขไม่มีศัตรู น่ารักน่านับถือ น่ากราบไหว้ เกิดความสามัคคีในหมู่คณะ ได้กัลยาณมิตร ไม่ประมาทตั้งอยู่ในธรรม
พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ. ๙)
เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชร วรวิหาร
รองเจ้าคณะภาค ๑๔